ျမန္မာ web site တစ္ခု ေရးသားရာမွာ webmaster တို႕ရဲ့ အေရးၾကီး ဆုံး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကေတာ့ ဘယ္ Myanmar Font ကိုသုံးမလဲ ဆိုတာပါဘဲ။ ကြၽန္ေတာ့ website ၾကည့္ခ်င္ရင္ ဒီ Font ေလးအရင္ install လုပ္ပါလို႕ visitor ေတြကို ၾကိဳဆိုလိုက္တာ ဘယ္ေကာင္းမလဲ။ website အဝင္မွာ တပ္ႏိႈင္သမ် အညင္သာဆုံး ျဖစ္ခ်င္တယ္။ visitor ေတြရဲ့စက္ ထဲမွာ အမ်ားဆုံး ရွိမဲ့ Myanmar Font ကိုသုံးရမယ္။Myanmar Font တစ္ခုသုံးျပီးရင္ အျခားတစ္ခု ေျပာင္းဖို႕ သိပ္မလြယ္ဘူး။ ဒီေတာ့ ဘယ္ Myanmar Font ကိုသုံးမလဲ။ ေနာင္ႏွစ္မွာ ဘယ္ Myanmar Font ခတ္စားမလဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕ site ေတြဆို Myanmar Font install လုပ္ဖို႕ popup windows နဲ႕ေတာင္ျပလိုက္ေသးတယ္။ visitor ေတြဟာ popup ေတြ မုန္းပါတယ္။ ျမန္မာ web ေတြၾကည့္တာမ်ားျပီမိႈ ေတြ႔သမ် website က download ဆြဲထားတာ ကြၽန္ေတာ့စက္ထဲမွာ Myanmar Font ေတြ တသီၾကီးရွိတယ္။ commercial font ေတြလဲပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ webmaster ေတြသိသင့္တာက Free font တိုင္း visitor ကို မ်က္ႏွာလို မ်က္ႏွာရ download ေပးလို႕မရဘူး ဆိုတာဘဲ။ Free ဆိုသည္မွာ end user အတြတ္သာ ျဖစ္ျပီး၊ ပိုင္ရွင္ခြင့္ျပဳခ်က္မရပဲ download ေပးလို႕မရပါဘူး။ ျမန္မာ Font ျဖစ္ေပၚလာမႉ႕သမိုင္းဟာ ရွည္လ်ားျပီး သိပ္႐ႈပ္ေထြးပါတယ္ (၁၊ ၂)။ ကြၽန္ေတာ့အေနနဲ႕ နားလည္ခဲ႔ရင္ ေနာက္ၾကမွသပ္သပ္ ေဆြးေႏြးပါမယ္။ ဒီစာမွာေတာ့ webmaster ေတြအတြတ္ ဘယ္ Font သုံးသင့္သလဲဆိုတာပဲ ေဆြးေႏြးၾကမယ္။ ျမန္မာ web pages ေတြမွာအမ်ားဆုံးသုံးတာကေတာ့ Zawgyi Font ပဲျဖစ္ပါတယ္။ Alpha Mandalay မွာ bundled software အျဖစ္ ဆြဲယူႏိုင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့ အေနနဲ႕ font လိုခ်င္တာနဲ bundled software ကို install လုပ္ရမွာ လက္တြင့္ပါတယ္။ အဲဒီလို publisher certificate မပါတဲ software ေတြကို security ေၾကာင့္ office computer မွာ install လုပ္ခြန္႕မရွိပါဘူး။ ဒီ Font ဟာ web ထဲတြင္ လြင့္ေမ်ာ လွ်က္ရွိျပီး ေနရာမ်ားစြာမွာ အလြယ္တကူပင္ font သက္သက္ ဆြဲယူႏိုင္ပါတယ္။ Zawgyi Font ဟာ copyrighted material ေတြပါတဲ့အတြတ္ ပိုင္ရွင္ထင္ထင္ရွားရွား မေပါပဲျဖစ္ေနပါတယ္။ text အမ်ားစုပါဝင္တဲ့ webpage အမ်ားစုဆိုရင္ contrast ေကာင္းတာေၾကာင့္ Zawgyi font ဟာ အသင့္ေတာ္ဆုံးျဖစ္ပါတယ္။ Public funded အဖြဲ႕အစီးျဖစ္တဲ႔ Myanmar NLP Research Center က Myanmar3 Unicode Font ကို လွ်ိဳဝွတ္စြာ ထြတ္ေဝ လ်က္ရွိပါတယ္။ Myanmar3 ဟာ sans serif မဟုတ္တဲ့အတြတ္ website မွာသုံးရင္မလွပါဘူး။ ဘယ္ဝက္ဆိုက္မသုံးတာေတာ့ မေတြဘူးေသးပါဘူး။ Myanmar3 ဟာ LGPL license ျဖင့္ ေပးတာမိႈ႕ ျမည္သူမဆို အခေက်းေငြမယူလ်င္ redistribute လုပ္လို႕ရပါတယ္။ public funded software project မ်ားဟာ fund raising လုပ္ရန္အတြက္ deliverable မ်ားကို GNU license ျဖင့္ timely release လုပ္ပါျမည္ဟု ကတိဝင္ခံရေလ့ရွိပါတယ္။ GNU license မ်ားဟာ standard အလ်င္အျမန္ ေပၚေပါက္ေရးအတြတ္ အလြန္အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ Myanmar3 ဟာ web မွာ Zawgyi မွီဖို႕ အလားအလာမရွိပါဘူး။ Myanmar Font ေတြ သက္သက္ရတ္ရတ္ ေပးတပ္တဲ႔ solveware solution မွ Parabaik Font ကို GPL+OFL license ျဖင့္ေပးထားပါတယ္။ website မ်ားအတြက္ ဆိုရင္ ParabaikSans ကိုသုံးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ Font အေရအေသြး ပိုမိုေကာင္းမြန္တာမိႈ႕ Myanmar Business website မ်ားျဖင့္အလြန္သင့္ေတာ္ပါတယ္။ OFL license ပါတဲ့အတြတ္ Reserved Font Name လုပ္ျခင္းကို ကာကြယ္ထားပါတယ္။ ကိုယ္သုံးမဲ Font ကို visitor စက္မွာမရွိရင္ ကိုယ္႔ website မွတိုက္႐ိုက္ download ခ်ေပးဖို႕လိုပါတယ္။ အျခား website မွာ download အတြက္ပိုေပးရရင္ web visitor ေတြဟာစိတ္မေရွက်ဘဲ မိမိနဲအလားတူ အျခား website ကိုေရာက္သြားတပ္ပါတယ္။ Unicode version တူရင္ Font ေတြအားလုံးကို CSS ျဖင့္ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ သုံးလို႕ရပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ဒီသုံးခုက ေျပာင္းသုံးလို႕မရပါဘူး။ Zawgyi က Unicode 5.1 standard မဟုတ္လို႕ပါ။ ဒါ Standard ႏွင့္ non-standard မသိမသာ အားျပိဳင္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ Unicode ျဖစ္ျခင္း၊ quality ေကာင္းမြန္ျခင္း၊ download link ေပးႏိုင္ျခင္း တို႕ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ့ အေနနဲ႕ ဒီ Myanmar font သုံးခုသည္ Myanmar website မ်ားအတြက္သင့္ေတာ္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးလိုပါတယ္။
စာကိုး ၁။ Myazedi-Zawgyi issue1
၂။ Alpha Mandalay မွ ဦးရဲျမတ္သူ၏ အိတ္ဖြင္႔ေပးစာ